Lýsing
Lýsing
Lýsing
Johnny í Grótinum er námslektari í búskaparfrøði á Fróðskaparsetri Føroya og vertur í sendingini Búskapur & Vinna í Televarpinum. | Mynd: Tróndur Dalsgarð (Føroya Tele) tók myndina.

Prísloft á bensini er líka “snilt” sum prísgólv á laksi

SKRIVAÐ: Johnny í Grótinum  |  23.11.2022 - 09:00 Tíðindi

Í formansumfarinum í Kringvarpinum tann 10. november bleiv inflasjónin síðsta evnið, ið bleiv umrøtt. Her legði Høgni Hoydal, formaður í Tjóðveldi, fyri við at siga, at flokkur hansara fór upp á val við einum lyfti um at leggja eitt loft á bensin- og dieselprísin í Føroyum.

Onkuntíð fær man sum undirvísari í búskaparfrøði eina gávu til at forklára eitthvørt hugtak. Og í formansumfarinum serveraði Høgni Hoydal eina tílíka, tá umræður at greiða frá inntrivum í marknaðin. Formaðurin í Tjóðveldi hevur fyrr í heyst av Løgtingsins røðarapalli eisini tala fyri, at landsins myndugleikar innføra eitt prísloft, tí "eitt mark má vera fyri oljuprísinum". 

Avleiðingarnar av einum álagdum príslofti eru væl kendar frá pensum í búskapi á miðnámi: Útboðið gerst munandi minni enn eftirspurningurin til álagda prísin, tí verður vørumangul. Í hesum føri høvdu avleiðingarnar verið enn meira álvarsamar, tá talan er um eina einstáttaða vøru, hvørs prísur er ásettur á heimsmarknaðinum. Tí hevði oljuinnflutningurin steðga sama dag, sum myndugleikarnir høvdu innført eitt lógarásett prísloft, sum væl at merkja er undir heimsmarknaðarprísinum. Sostatt høvdu avleiðingarnar av einum príslofti verið køld heim, sløktar perur og uppsteðgaðir bilar á vegunum. Neyvan er tað ætlanin hjá Høgna.

Politikarin kann eins væl skjóta upp, at løgtingið samtykkir eitt prísgólv á laksaútflutninginum, ið á tann hátt kann tryggja føroyskum alifyritøkum ein høgan útflutningsprís. Fyrr í ár bleiv føroyski laksurin útfluttur fyri 95 kr/kg, meðan spottprísurin í heyst er komin niður á 45 kr/kg. Eitt lógarfest prísgólv á 95 kr/kg hevði steðga øllum føroyskum laksaútflutningi frá degi til dags, tí ongin hevði keypt okkara laks tá. Og tá høvdu vit helst eisini sitið køld áðrenn long tíð var fráliðin. Útboð og eftirspurning eftir laksi og olju á heimsmarknaðinum eru ikki avgjørd av politikarum – í øllum førum ikki føroyskum.

Møguliga vil Høgni Hoydal nú muta ímóti við at vísa á, at onnur lond brúka prísloft sum amboð at royna at stýra teirra marknaðum. Og ja, tað kemur fyri, at myndugleikar aðrastaðni brúka prísloft, eitt nú í sambandi við høgu elprísirnar í Evropa og í Stórabretlandi fyri tíðina. Men gera myndugleikarnir tílík marknaðarinntriv og áleggja feløgunum at framleiða og selja eitt nú el til prísir undir einum lógarásettum lofti, mugu somu myndugleikar eisini traðka til við hjálparpakkum til hesi vinnufeløg og/ella ognartaka feløgini fíggja við skattapengum, tí raksturin tá ikki hongur saman longur.

Vanlukkuligu búskaparligu avleiðingarnar av slíkum inntrivum sóust eitt nú í Stórabretlandi herfyri, tá Liz Truzz skjeyt upp at lánifíggja eitt marknaðarinntriv fyri fleiri tíggjutals milliardir pund (umframt dýrar skattalættar til tey mest múgvandi og partafeløg). Endin bleiv, at Truzz mátti leggja frá sær eftir bert 42 dagar í embætinum.

Tað skal líka nevnast at enda, at longu í kjakinum í formansumfarinum setti Aksel V. Johannesen, formaður Javnaðarfloksins, Høgna Hoydal upp á pláss við at vísa á, at eitt prísloft á bensin ikki letur seg gera í praksis í Føroyum. Tað ber sostatt snøgt sagt ikki til hjá føroyskum politikarum at innføra eitt prísloft á bensini keypt í Føroyum. Líka so lítið sum tað ber til at innføra eitt prísgólv á føroyskum laksi seldur á heimsmarknaðinum.

Høga inflasjónin er ein verulig avbjóðing, sum politikararnir væntast at fyrihalda seg til. Men vallyftini mugu kunna setast í verk av hesum somu politikarum, um tey fáa mandat til tað frá veljarunum. Prísloft á bensin er ikki eitt tílíkt. 

Lýsing
Seinastu tíðindini
Her sæst KÍ dysturin hóskvøldið
Postkort úr Finlandi
Nýggj pantskipan á G! minkar plastdálkin…
Hóskvøldið spælir NSÍ altjóða dyst í Kla…
KÍ Varpið vísir ikki útidystin móti SJK
Góð úrslit hjá føroysku peningastovnunum
Myndarøð: Víkingur - Lincoln Red Imps
Myndarøð: KÍ á veg til Finlands
Nú skal tað verða - Klaksvíkin skal rudd…
Stakkavík 6000 pund
Søgan um Merle Haggard (6:9)
Poula fer at stýra ítrótti­num á Betri Oy…
KÍ hópurin komin til Vaasa
Einki tap í Champions League dystum í Kl…
Á Kappanum við Jóannesi Paturssyni
Jónleif: Næmingar dáma væl fleiri lærara…
Erik: Sølan til Summar­festivalin er góð
Champions League í Klaksvík týskvøldið
Magnus Powell: Hetta verður spennandi
Felags gagnnýtsla av okkara karmum – tað…