Í beinraknari grein á VP.fo vísir stjórin í Vinnuhúsinum Niels Winther á, at kappingarførið hjá føroyskum vinnulívi er meira hótt nú enn leingi - og at her má meir fokus á.

Føroyska vinnulívið stendur í einari avgerandi tíð, har tørvur er á greiðum, framtaksfúsum politiskum avgerðum, sum tryggja vælferð og kappingarføri í einum altjóða og broytiligum búskapi. Fleiri dømi frá seinastuni vísa á, hvar hóskandi stig og rættari raðfestingar kunnu gera stóran mun – bæði fyri menningina av grøna orkuskiftinum og fyri styrking av teimum vinnum, sum skapa virðir og arbeiðspláss í Føroyum.

1. Lóggáva við skynsemi og føroyskum atlitum
Føroyskar fyritøkur hava merkt eina vaksandi byrðu av nýggjari lóggávu og hækkandi gjøldum, m.a. í sjóvinnuni, har ætlanir eru um hækking av 48 gjøldum við í miðal 127%.

Rætt stig:
Allar nýggjar reglur eiga at byggja á føroyskar veruleikar og gerast við minst møguligum umsitingarligum trýsti.
Eitt krav eigur at vera, at lógaruppskot hava greiða og alment tøka grundgeving, ikki einans “almennan tørv” ella ES-direktiv.
Hetta gevur vinnuni tryggleika og forðar ikki fyri menning.

---

2. **Orkupolitikkur, sum stuðlar vinnuni og orkuskiftinum
Eitt hægri oljuavgjald, sum hækkar til 1,15 krónur fyri liturin í 2025, fer at raka SEV og vinnuna hart. Vinnufyritøkur (serliga Havsbrún og smoltstøðir) fáa eykarokningar í høgum millióna klassa.

Rætt stig:
Orkupolitikkurin eigur at byggja á eina samanhangandi langtíðarætlan, har oljuavgjøld ikki raka orkukrevjandi vinnur ógvisliga, meðan grønar loysnir enn ikki eru tøkar.
Peningurin frá einum oljuavgjaldi eigur t.d. at verða oyramerktur til íløgur í grøna orkuskiftið – og ikki brúktur sum vanlig inntøka.

---

3. Stabilir og skilagóðir elprísir
Elprísirnir fyri ídnaðarkundar hækkaðu við 28 oyrum/kWt frá 2023. Hetta økir rakstrarkostnaðin hjá fyritøkum við stórari elnýtslu.

Rætt stig:
Áset elprísir og støðuføri í prísætlanum, sum tryggjar vinnuligum brúkarum kappingarførar treytir.
Møguliga gera serligar orkuskipanir og framíhjárættir til grønar íløgur í vinnuni.

---

4. Eitt grønt orkuskifti við veruligum rakstri
Vindorkulundin *Eysturlund* fekk ikki loyvi at fara í gongd, tí leiðingin varð mett sum “net” heldur enn ein eindarlig leiðing við tveimum endum.

Rætt stig:
Endurskoða reglugerðir og viðgera loyvismál við veruligum handaligum viti, har grønar íløgur ikki verða forðaðar av smálutum og formkrøvum.
Viðurkenna, at slíkar verkætlanir eru lykilin til at minka um oljunýtslu og geva vinnuni grønar og haldførar orkukeldur.

---

5. Styrk marknaðaratgongd og tryggið rættar karmar fyri útflytarar
Føroyskar fyritøkur uppliva forðingar í mun til tvískattasáttmálar.

Rætt stig:
Arbeið aktivt fyri at fáa fleiri tvískattasáttmálar og betra avtalur.
Lat vinnu og útflutningsmøguleikar fáa hægri raðfesting í uttanríkispolitikki.

---

6. Støðuføri og loysnir í fiskivinnupolitikki
Uppskot um at loyva 50% av uppsjóvarveiðu at verða landað uttanlands skapar ótryggleika og ótta fyri virðismissi í føroyskum virkingarvirki.

Rætt stig:
Skapa greiðar, stabilar og virðisskapandi karmar fyri fiskivinnuna við málsøkjum, sum tryggja, at virkið verður varðveitt og ment í Føroyum.

---

7. Brúka grøna orku – ikki lata hana fara fyri skeyti
SEV hevur goldið 31 mió. kr. fyri vindorku, sum ikki kundi nýtast vegna vantandi netkapasitet.

Rætt stig:
Skunda undir íløgur í el-netið og goymslutøkni, so vindorka ikki verður spilt.
Virka aktivt fyri at allur grønur streymur verður gagnnýttur í Føroyum, eisini til vinnuliga menning.

---

Niðurstøða: Føroyar hava møguleikan – og ábyrgdina

Við skynsamari tilgongd og støðuførari, vinnuvinarligari politiskari stevnu, kunnu Føroyar fáa bæði:
- eitt kappingarført og burðardygt vinnulív,
- og eitt veruligt orkuskifti, sum skapar sjálvbjargni og møguleikar.

Fyri at hetta skal eydnast, mugu avgerðir byggja á heildarmeting, virðisskapan og greiðar, føroyskar fortreytir – ikki tilvildarlig gjøld, stirva umsiting ella “copy-paste” úr útlendskari lóggávu.

Tíðin er búgvin – og vinnan er klár!